Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία (ΓΣΘ)

Tί ειναι:

Η Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία (ΓΣΘ) αποτελεί ένα κλάδο της ψυχοθεραπείας, που αναπτύχθηκε από τον ψυχίατρο Aaron T. Beck την δεκαετία του ’60. 

Ο όρος «γνωσιακή» έχει σχέση με τις γνωσίες δηλαδή τις σκέψεις, τις  πεποιθήσεις, τις αντιλήψεις που έχει ένας άνθρωπος.  Αναφέρεται δηλαδή στον ξεχωριστό τρόπο που ερμηνεύουμε  τα γεγονότα και τον κόσμο γύρω μας.

Ο όρος «συμπεριφοριστική» έχει σχέση με τις διάφορες μορφές συμπεριφοράς και με το πώς έχουμε μάθει να συμπεριφερόμαστε και να αντιδρούμε. Κάθε μορφή συμπεριφοράς είναι μαθημένη, και επομένως μπορεί να τροποποιηθεί μέσα από μία νέα διαδικασία μάθησης.

Μια βασική αρχή της Γνωσιακής-Συμπεριφοριστικής θεραπείας πάνω στην οποία θα δουλέψουμε, είναι ότι οι αλλαγές στα συναίσθηματά μας συνδέονται στενά με τον τρόπο αντίληψης που έχουμε υιοθετήσει, αλλά και τον τρόπο που θα αντιδράσουμε. Ο τρόπος λοιπόν που θα σκεφτούμε για μια κατάσταση, σχετίζεται με ένα αντίστοιχο συναίσθημα, το οποίο σχετίζεται με μια  αντίστοιχη συμπεριφορά. Καμιά φορά όταν ο τρόπος σκέψης δεν είναι ρεαλιστικός, αυτό οδηγεί σε έντονο και δύσφορο συναίσθημα και αντίστοιχα σε μια συμπεριφορά που τελικά δε μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε μια προβληματική κατάσταση,  με αποτέλεσμα αυτή να επαναλαμβάνεται ή να μας δυσκολεύει πολύ στην καθημερινότητα.

Ένα πολύ απλό παράδειγμα που θα βοηθήσει στην κατανόηση αυτής της σύνδεσης μεταξύ σκέψης-συναισθήματος-συμπεριφοράς, είναι να φανταστούμε έναν άνθρωπο οποίος έχει βγει για καφέ με ένα φίλο του, και εκείνη τη στιγμή ο φίλος του κοιτάζει το ρολόι του. Παρακάτω υπάρχει ένας αριθμός πιθανών σκέψεων και αντιδράσεων:

«Πρέπει να είμαι πολύ κουραστικός και βαρετός για να κοιτάζει το ρολόι του». Αυτή η σκέψη είναι πιθανό να μας οδηγήσει στο να αισθανθούμε άγχος και λύπη, και αυτό να μας οδηγήσει στο να σταματήσουμε τη συζήτηση.

«Δε μου δίνει καμία σημασία και με περιφρονεί». Αυτή η σκέψη είναι πολύ πιθανό να μας οδηγήσει να αισθανθούμε θυμό, και αυτό να μας οδηγήσει σε έντονη αντιπαράθεση.

«Μάλλον είναι η ώρα που περιμένει τηλέφωνο από το παιδί του». Αυτή η σκέψη είναι πολύ πιθανό να μας οδηγήσει σε ένα ουδέτερο συναίσθημα και έτσι να συνεχίσουμε τη συζήτηση.

Μέσα από τη Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Θεραπεία θα προσπαθήσουμε να καταλάβουμε πώς μέσα από την εμπειρία σας αναπτύξατε κάποιες βαθύτερες πεποιθήσεις,  οι οποίες σας οδήγησαν  στο να δώσετε νόημα στον κόσμο σας. Επίσης θα αξιολογήσουμε  το κατά πόσο αυτές οι πεποιθήσεις είναι λειτουργικές και σας βοηθούν, ή υπάρχουν φορές που γίνονται δυσλειτουργικές και σας προκαλούν δυσκολίες.


Χρήσιμη βιβλιογραφία σχετικά με τη Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Θεραπεία: 

• Burns, D. D. (1997). Αισθανθείτε καλά! (Γ. Σίμος Επιμ. Έκδ., Μ. Χήρα Μτφ.). Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. (Τίτλος πρωτοτύπου: Feeling Good. Έτος πρωτότυπης έκδοσης: 1980).
• Greenberger D., Padesky C. (2019). Σκέφτομαι άρα αισθάνομαι. (Σκαπινάκης Π. Επιμ. Εκδ., Μπαρουξής Γ. & Γαλάτουλα Τ. Μτφ) Αθήνα: Εκδόσεις Πασχαλίδης. (Τίτλος πρωτοτύπου: Mind over mood. Έτος πρωτότυπης έκδοσης: 2015)
• Ellis A. (2007). Νιώσε καλά, Γίνε καλά, Μείνε καλά. (Τζουράκη Β. Επιμ. Έκδ., Γαλανάκη Χ. Μτφ.) Αθήνα: Εκδόσεις Έσοπτρον. (Τίτλος πρωτοτύπου: Feeling better, getting better, staying better. Profound self-help Therapy for your Emotions . Έτος πρωτότυπης έκδοσης: 2001)
• Lazarus Α., Lazarus C. Άμεσες λύσεις στην τρέλα της καθημερινότητας. (Κοφφά Μ. Μτφ) Αθήνα: Εκδόσεις Έσοπτρον. (Τίτλος πρωτοτύπου: The 60-Second Shrink: 101 Strategies for Staying Sane in a Crazy World. Έτος πρωτότυπης έκδοσης: 1997)
• Lazarus Α., Lazarus C., Fay A. Ούτε να το σκεφτείς. (Σβορώνου Ε. Επιμ. Έκδ., Πουλάκου Ε. Μτφ.) Αθήνα: Εκδόσεις Έσοπτρον. (Τίτλος πρωτοτύπου: Don’t believe it for a minute. Έτος πρωτότυπης έκδοσης: 1993)