Συχνά οι γονείς και οι ενήλικες στη ζωή ενός παιδιού, υποχρεώνουν το παιδί να ζητήσει συγγνώμη από το άτομο στο οποίο προκάλεσε κάτι δυσάρεστο όπως ένα τραυματισμό ή μια στεναχώρια. Συνήθως θα κοιτάξουν με αυστηρό βλέμμα το παιδί και θα του πούν «τι λέμε;» και όταν το παιδί απαντήσει μηχανικά «συγγνώμη» τότε όλα είναι καλά.
Είναι όμως αυτός ο κατάλληλος τρόπος για να μάθει στο παιδί την έννοια της συγγνώμης; Φαίνεται πως η λέξη «συγγνώμη» από μόνη της δεν προσφέρει κάτι ουσιαστικό εάν δε συνδυαστεί και με μια πράξη που θα βοηθήσει στο να γίνουν τα πράγματα καλύτερα.
Τα παιδιά αγαπούν τη λέξη «συγγνώμη» καθώς αυτόματα νιώθουν πως γίνονται όλα καλά. Το πρόβλημα όμως με τη λύση του «ζήτα συγγνώμη» είναι πως τα μικρά παιδιά –ειδικά προσχολικής ηλικίας- δεν έχουν ακόμα φτάσει ένα στάδιο ηθικής ανάπτυξης για να είναι σε θέση να αισθάνονται όντως ότι λυπούνται που προκάλεσαν κάτι δυσάρεστο, και έτσι οι γονείς χάνουν μια ευκαιρία να διδάξουν στο παιδί την έννοια της ενσυναίσθησης.
Οι γονείς έχουν την ευκαιρία να εξηγήσουν στο παιδί πως οι πράξεις του έχει συνέπειες, δείχνοντάς του πως μπορεί να κάνει κάτι για να γίνουν τα πράγματα καλύτερα. Επίσης μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον εαυτό τους ως παράδειγμα για να δείξουν στο παιδί πώς να λέει ουσιαστικά «συγγνώμη».
Κάποια βήματα για να είναι ένα παιδί περισσότερο συμπονετικό και βοηθητικό όταν συμβαίνουν καθημερινά «ατυχήματα», είναι τα εξής:
- Μην αφήσετε να παιδιά να φύγουν: Καμιά φορά όταν τα παιδιά πιστεύουν ότι έχουν κάνει κάτι κακό, τρέχουν να φύγουν. Εάν αυτό συμβεί, προσπαθήστε να έρθετε κοντά στο παιδί και να του πείτε για παράδειγμα: «Καλό θα ήταν να έρθεις πίσω γιατί ο συμμαθητής σου τραυματίστηκε/πληγώθηκε. Ακόμα και εάν δε το ήθελες, πληγώθηκε και χρειάζεται να έρθεις».
- Πείτε στο παιδί που προκάλεσε ένα ατύχημα τι ακριβώς έγινε και προσπαθήστε να είστε συγκεκριμένοι: Ακόμα και εάν αυτό που έγινε είναι προφανές, πρέπει να αναφερθεί σε ένα παιδί μικρότερης ηλικίας. Προσπαθήστε να είστε συγκεκριμένοι: «το τουβλάκι από το παιχνίδι σου χτύπησε το πόδι της» ή «το χέρι σου αναποδογύρισε το κύπελο με το νερό και χάλασε η ζωγραφιά του» ή «χόρευες και το χέρι σου χτύπησε το πρόσωπό της».
- Περιγράψτε αυτό που βλέπετε: Το να εξετάζετε τα γεγονότα βοηθά το παιδί να αναπτύξει ενσυναίσθηση. Δώστε έμφαση στις συνέπειες των πράξεων για το άλλο παιδί (ή ενήλικο) και γίνετε συγκεκριμένοι: «Κοίτα, κλαίει. Έχει μια γρατζουνιά στο χέρι και πρέπει να τον πονάει».
- Δείξτε στο παιδί τον τρόπο: Προσπαθήστε να δείξετε στο παιδί οι ίδιοι το τι βοηθά να λέμε σε ανάλογες περιπτώσεις. Ρωτήστε το άλλο παιδί «Είσαι καλά;»
- Βοηθήστε το παιδί να αναλάβει δράση: Αν και τα μικρά παιδιά δεν μπορούν ακόμα να νιώσουν μεταμέλεια, είναι ωστόσο πολύ καλά στο να αναλαμβάνουν δράση. Μπορούν να πάνε να φέρουν έναν επίδεσμο ή πάγο ή να βοηθήσουν στην τακτοποίηση μιας ζημιάς. Βοηθήστε τα να αναλάβουν την ευθύνη.
- Βοηθήστε το παιδί να εγγυηθεί για το μέλλον: To να ζητήσει το παιδί μια απλή «συγγνώμη» συνήθως δεν βοηθά την κατάσταση. Από την άλλη το να προσπαθήσει ένα παιδί να διαβεβαιώσει πως αυτό που έκανε θα προσπαθήσει να μη ξανασυμβεί στο μέλλον, είναι συνήθως πολύ βοηθητικό. Για να βοηθήσετε δύο παιδία να χτίσουν εμπιστοσύνη, αφήστε το παιδί που προκάλεσε κάτι δυσάρεστο να εγγυηθεί στο άλλο παιδί πως αυτό που έκανε θα προσπαθήσει να μη ξανασυμβεί. Βοηθήστε το παιδί να πει πχ «δεν θα σε ξαναχτυπήσω».
- Γίνετε το παράδειγμα για το παιδί, και μάθετε οι ίδιοι πώς να ζητάτε συγγνώμη: Ο καλύτερος τρόπος για να μάθει ένα παιδί να ζητάει συγγνώμη με έναν ουσιαστικό και ειλικρινή τρόπο, είναι να μάθετε εσείς σα γονείς να ζητάτε συγγνώμη όταν κάτι δεν πηγαίνει καλά. Προσπαθήστε να παραδεχτείτε τις συνέπειες των πράξεων σας και να κάνετε πράξεις για να γίνουν τα πράγματα καλύτερα. Για παράδειγμα, πείτε στο παιδί: «συγγνώμη που δε σου έφερα σήμερα το παιχνίδι σου. Πρέπει να είχε πέσει κάπου. Θα το σημειώσω στη λίστα μου ώστε να μην το ξεχάσω την επόμενη φορά».
Πηγή: offspring.lifehacker.com (“What to say to little kids instead of “say sorry”)
