Όταν το παιδί ήταν παιδί

Όταν το παιδί ήταν παιδί, θα λέγαμε ότι άρχισε να βάζει τις βάσεις πάνω στις οποίες άρχισε να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, τους άλλους και τον κόσμο γύρω του.

Στη ταινία “Der Himmel über Berlin” («Τα φτερά του Έρωτα»), ο Peter Handke γράφει «το τραγούδι της παιδικής ηλικίας» (“Lied vom Kindsein”).
Όταν το παιδί ήταν παιδί, θα λέγαμε ότι άρχισε να βάζει τις βάσεις πάνω στις οποίες άρχισε να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, τους άλλους και τον κόσμο γύρω του.
Όταν το παιδί ήταν παιδί, άρχισε να παρατηρεί τι συνέπειες έχει η συμπεριφορά του, μέχρι πού επιτρέπεται και μέχρι πού απαγορεύεται.

Άρχισε να βλέπει και να καταλαβαίνει μέσα από τα δικά του μάτια αλλά και τα μάτια των σημαντικών άλλων.

Όταν το παιδί ήταν παιδί, άρχισε να αναρωτιέται για πολλά πράγματα, να πειραματίζεται, να εξερευνά, να ανακαλύπτει. Άρχισε να ενώνει τις εμπειρίες του και να χτίζει έναν δικό του τρόπο να νοηματοδοτεί τους ανθρώπους και τις καταστάσεις.

Το στοιχείο της αυθεντικότητας και η πρώτη επαφή με τα πράγματα, περιγράφονται πολύ εύστοχα στους παρακάτω στίχους, δένοντας μαζί την παιδική και την ενήλικη διάσταση που έχουμε όλοι οι άνθρωποι στο παρόν μας:

"Όταν το παιδί ήταν παιδί, περπατούσε κουνώντας τα χέρια,

ήθελε να'ταν το ρυάκι ποταμός, ο ποταμός να'τανε χείμαρρος,

και αυτή η λακκούβα με το νερό να 'ταν η θάλασσα

Όταν το παιδί ήταν παιδί, δεν ήξερε πως είναι παιδί,

όλα γι' αυτό είχαν ψυχή, και οι ψυχές ήτανε όλες ένα.

Όταν το παιδί ήταν παιδί, δεν είχε άποψη για τίποτα,

δεν είχε συνήθειες, συχνά καθόταν σταυροπόδι, κι άρχιζε ξαφνικά να τρέχει, είχε τσουλούφι στα μαλλιά κι όταν το φωτογράφιζαν δεν έκανε γκριμάτσες.

Όταν το παιδί ήταν παιδί, γι' αυτές τις ερωτήσεις ήταν η ώρα: Γιατί είμαι εγώ εγώ και όχι εσύ; Γιατί είμαι εγώ εδώ και όχι εκεί; O χρόνος πότε άρχισε κι ο χώρος πού τελειώνει;

Mήπως δεν είναι παρά όνειρο η ζωή κάτω απ' τον ήλιο; Mήπως αυτά που βλέπω, ακούω κι οσμίζομαι δεν είναι παρά το είδωλο ενός κόσμου πριν τον κόσμο;

Στ' αλήθεια υπάρχει το κακό, και άνθρωποι που είναι πραγματικά κακοί;

Πώς γίνεται εγώ, αυτό που είμαι εγώ, να μην υπάρχω πριν να υπάρξω, και κάποτε εγώ, αυτό που είμαι εγώ, αυτό που ήμουν να μην είμαι πια;

Όταν το παιδί ήταν παιδί, το σπανάκι και ο αρακάς και το κουνουπίδι δεν του άρεσαν

και τώρα όλα αυτά τα τρώει, κι όχι μονάχα στην ανάγκη.

Όταν το παιδί ήταν παιδί, ξύπνησε μιά φορά σ' ένα κρεβάτι ξένο

και τώρα όλο έτσι γίνεται,

πολλοί του φαίνονταν τότε όμορφοι και τώρα μόνο λίγοι, κατά τύχη,

είχε πλάσει στο μυαλό του καθαρά την εικόνα του παράδεισου

και τώρα το πολύ να τον φαντάζεται,

το “Tίποτα” τίποτα δεν του έλεγε και τώρα αναρριγάει μπροστά του.

Όταν το παιδί ήταν παιδί, ενθουσιαζόταν όταν έπαιζε,

έτσι ακριβώς και τώρα, όπως τότε,

μα μονάχα όταν πρόκειται για τη δουλειά του.

Όταν το παιδί ήταν παιδί, για φαγητό του'φτανε μήλο και ψωμί,

κι ακόμα έτσι είναι.

Όταν το παιδί ήταν παιδί, μόνο σαν μούρα του'μοιαζαν στα χέρια του τα μούρα

και τώρα ακόμα το ίδιο,

τα φρέσκα τα καρύδια του'γδερναν τη γλώσσα

και τώρα ακόμα το ίδιο,

σ' όποιο βουνό και να βρισκότανε ποθούσε ακόμα πιο ψηλό βουνό, σε κάθε πάλι πόλη είχε λαχτάρα για μια ακόμα μεγαλύτερη πόλη,

κι ακόμα το ίδιο νοιώθει,

λαχτάραγε να βρει κεράσια στην κορφή του δέντρου όπως και σήμερα ακόμα,

ντρεπότανε τον κάθε ξένο κι ακόμα έτσι νοιώθει,

περίμενε το πρώτο χιόνι, κι ακόμα έτσι περιμένει.

Όταν το παιδί ήταν παιδί, έριξε ένα ραβδί στο δέντρο σαν βέλος, που πάλλεται εκεί ακόμα και σήμερα "

(Peter Handke, “Το τραγούδι της Παιδικής Ηλικίας” -Lied vom Kindsein)

Aυτό το παιδί δεν είναι ξένο και αποκομμένο από εμάς. Μας συντροφεύει όλα τα χρόνια της ζωής μας.
Άλλες φορές σαν ένα ανάλαφρο μικρό και ανέμελο παιδί που χαμογελάει, άλλες φορές σαν ένα λυπημένο μικρό παιδί που δεν πήρε αυτό που είχε ανάγκη, άλλες φορές σαν ένα θυμωμένο παιδί που δεν το ακούνε , άλλες φορές σαν ένα φοβισμένο παιδί που δεν ξέρει πως να προχωρήσει και θέλει βοήθεια.

Μια ενήλικη πλευρά μας, σήμερα, έχει υπερισχύει και σκεπάσει όλες αυτές τις παιδικές πλευρές. Η ενήλικη πλευρά μας, που έρχεται σαν άλλος γονιός να μαλώσει το παιδί που κλαίει και να του υπενθυμίσει ότι δεν πρέπει να κλαίει, η ενήλικη πλευρά μας που τιμωρεί το παιδί που δεν ακούει, η ενήλικη πλευρά μας που μας αφήνει να φερόμαστε μόνο με το σωστό τρόπο, η ενήλικη πλευρά μας που κρίνει οτιδήποτε δεν ταιριάζει με αυτό που θα έπρεπε να είμαστε, η ενήλικη πλευρά μας που υπενθυμίζει στο παιδί πόσο αδύναμο είναι που φοβάται κάτι τόσο ασήμαντο.

Και από την άλλη μεριά; Υπάρχει και αυτή η ενήλικη πλευρά μας, που φέρεται σαν ένας φροντιστικός και διαθέσιμος γονιός που μπορεί να αγκαλιάσει την ανάγκη μας, να ακούσει την επιθυμία μας, να κατευνάσει το φόβο αυτού του μικρού παιδιού.

Συνήθως λέμε ότι καλό είναι να ερχόμαστε σε επαφή με τη χαρούμενη, αυθόρμητη και ανέμελη πλευρά της παιδικότητας. Ωστόσο εξίσου θεραπευτική, μπορεί να είναι και η πληγωμένη, παραγκωνισμένη της πλευρά.

Τί κοινό έχουμε με τον εαυτό μας , εκείνο το παιδί που κάποτε ήταν παιδί; Τι επιλογές είχε εκείνο το παιδί; Τι έμαθε εκείνο το παιδί; Τι δεν έμαθε; Τι πήρε με μεγάλη ευκολία, και τι στερήθηκε με μεγαλύτερη σκληρότητα;

Τι είδους ενήλικα μας έκαναν όλα αυτά που μάθαμε και που δεν μάθαμε, που πήραμε ή στερηθήκαμε;

(Εικόνα: “Love”, Alexander Milov)